วิถีชีวิตอันเร่งรีบของคนเราในปัจจุบันทำให้เราละเลยการใส่ใจรายละเอียดเล็ก ๆ น้อย ๆ ในเรื่องของการดูแลตัวเอง โดยเฉพาะเรื่องภายในช่องปาก บางวันที่ตื่นสายเพราะกลัวจะไปทำงานไม่ทันนอกจากหลายคนจะวิ่งผ่านน้ำแล้ว ก็ยังแปรงฟันแบบขอไปทีอีกด้วย บางคนก็ใช้วิธีการแก้ปัญหาเฉพาะหน้าแบบเร่งด่วนอย่างการใช้สเปรย์ดับกลิ่นปาก หรือน้ำยาบ้วนปาก ซึ่งไม่ได้ช่วยให้เศษอาหารและคราบแบคทีเรียที่สะสมอยู่ตามซอกเหงือก ซอกฟันหายไปแต่อย่างใด เรียกได้ว่า กลิ่นปากหอมสดชื่น แต่เชื้อโรคไม่ไปไหน เป็นวิธีที่ให้เพียงความมั่นใจและความสบายใจแต่ไม่ได้ให้ผลลัพธ์ของการดูแลอย่างแท้จริง

หลายคนอาจจะยังไม่รู้ว่าปัญหาภายในช่องปากนอกจากเรื่องของฟัน อาทิเช่น ฟันผุ เสียวฟัน ฟันมีหินปูนเกาะ ต่าง ๆ เหล่านี้แล้วก็ยังมีปัญหาที่เกิดจากเหงือกอีกด้วย ซึ่งมีความสำคัญไม่แพ้กันเลย และเป็นปัญหาที่ไม่ควรมองข้ามอย่างเด็ดขาด เมื่อคนเราไม่มีการตระหนักถึงความสำคัญของการดูแลรักษาสุขภาพเหงือก เพียงขอให้ฟันสะอาดเอาไว้ก่อนก็จะถือคติแปรงฟันแรง ๆ เข้าไว้แล้วทุกอย่างจะดีเอง ซึ่งนั่นเป็นความเชื่อแบบผิด ๆ เพราะการแปรงฟันแรง ๆ ก็อาจจะเป็นการทำร้ายเหงือกที่ถือเป็นรากฐานสำคัญของฟันได้ ต้นไม้จะงอกงามได้ดียังต้องดูแลรักษาดินให้ดีและเหมาะสม ฟันกับเหงือกก็ไม่ต่างกันหากเราเลือกที่รักมักที่ชัง ดูแลสิ่งใดสิ่งหนึ่งแล้วละเลยอีกสิ่งไป ปัญหาภายในช่องปากที่เราตั้งใจจะหลีกเลี่ยงสุดท้ายก็จะกลับมาหาเราอยู่ดี

โรคเหงือก : แผลร้อนใน

เมื่อได้ขึ้นชื่อว่าปัญหา ไม่ว่าใครก็คงไม่อยากให้เกิดขึ้นกับตัวเอง ปัญหาภายในช่องปากนั้นมีจำนวนไม่น้อย หนึ่งในปัญหาเหล่านั้นซึ่งเป็นปัญหาพื้นฐานและดูจะเป็นเรื่องเล็กน้อยก็คือ การเกิดแผลร้อนใน ซึ่งสาเหตุมีได้ตั้งแต่ การกินอาหารทอด พักผ่อนไม่เพียงพอ ความเครียด เมื่อถูกเสริมด้วยสภาพอากาศของเมืองไทยที่แม้แต่หน้าหนาวก็ยังเป็นหน้าร้อนได้ จึงทำให้ร่างกายแสดงอาการที่บ่งบอกถึงภาวะไม่สมดุลออกมา ทั้งนี้ หากปล่อยปละละเลยปัญหาเล็กอาจชักนำให้เกิดปัญหาที่ใหญ่กว่าตามมาได้ เพราะถ้าร่างกายสะสมความร้อนเอาไว้อยู่ตลอดโดยที่เราไม่พยายามจะลดความร้อนลง ธาตุไฟที่มีมากเกินไปในร่างกายก็จะไปกระทบกับธาตุอื่นๆ จนนำไปสู่การเจ็บป่วยที่รุนแรงขึ้นได้

การลดความร้อนภายในร่างกายเพื่อไม่ให้เกิดแผลร้อนในทำได้ง่ายมาก เพียงแค่หาสมุนไพรไทย หรือผัก ผลไม้ที่มีในบ้าน ไม่ว่าจะเป็น บัวบก แตงโม รากบัว สายบัว แตงกวา เป็นต้น มารับประทานก็ไม่ต้องกังวลใจอีกต่อไป

โรค เหงือกอักเสบ

นอกจากปัญหาร้อนในซึ่งถูกมองว่าเป็นปัญหาเล็กแล้ว ปัญหาภายในช่องปากอย่างหนึ่งที่สำคัญมากๆ เลยคือปัญหาโรคเหงือกอักเสบ

โรค เหงือกอักเสบ หรือที่ทันตแพทย์เรียกว่าปริทันต์ และมีชื่อเรียกในภาษาชาวบ้านว่ารำมะนาด เป็นโรคที่ทำให้เกิดอาการปวดบวมและอาจมีเลือดหรือน้ำหนองออกบริเวณเหงือก ซึ่งมีสาเหตุมาจากการที่อวัยวะหรือเนื้อเยื่อรอบฟัน ได้แก่ เหงือก กระดูกรองรับรากฟัน เคลือบรากฟัน เอ็นยึดรากฟันกับกระดูกเบ้าฟัน ไม่ได้รับการทำความสะอาดจนทำให้เกิดการสะสมของคราบแบคทีเรีย เมื่อคราบสกปรกถูกสะสมเป็นเวลานานเหงือกจึงเกิดการอักเสบในที่สุด อยากให้ทุกคนลองนึกภาพซอกมุมห้องน้ำ ซอกกระเบื้องที่ทำความสะอาดได้ไม่ทั่วถึงจนเกิดคราบสกปรกจับตัวจนหนาแน่น ซอกเหงือกของเราที่ไม่ได้รับการดูแลก็คงไม่ต่างกัน

หลายคนอาจสงสัยว่าคราบสกปรกหรือคราบแบคทีเรียที่ว่านี้สะสมตามซอกเหงือก ซอกฟันของเราแล้วมันทำให้เกิดปัญหา เหงือกอักเสบ ได้อย่างไร ปัญหานี้เกิดขึ้นได้ก็เพราะว่ามันไม่ได้สะสมเอาไว้เป็นที่ระลึกให้เราเท่านั้น แต่มันยังทำปฏิกิริยากับเศษอาหารที่ตกค้างจากการแปรงฟันที่ไม่สะอาดหรือไม่ถูกวิธีของเราไปเรื่อยๆ จากนั้นกรดก็จะถูกสร้างขึ้น เป็นผลผลิตจากปฏิกิริยาดังกล่าว และจะทำการละลายสารเคลือบฟันไปเรื่อย ๆ จนแม้แต่ฟันที่ลักษณะภายนอกดูแข็งแรงก็ยังถูกกัดกร่อนจนผุได้ เหงือกที่มีความบอบบางกว่าย่อมต้องได้รับผลกระทบที่หนักกว่าแน่นอน

อาการในระยะเริ่มต้นของ โรค เหงือกอักเสบ จะส่งผลให้เหงือกมีลักษณะบวม แดง และมักพบว่ามีเลือดออกบริเวณคอฟัน ซึ่งหากยังปล่อยปละละเลยก็จะนำไปสู่อาการขั้นรุนแรงจนทำให้ต้องถอนฟันทิ้ง เนื่องจาก เมื่อปล่อยกรดที่เกิดขึ้นจากปฏิกิริยาของคราบสกปรกและแบคทีเรียในช่องปากกัดกร่อนเบ้าฟันไปเรื่อยๆ ก็จะลามไปถึงรากฟันในที่สุด เป็นเหตุให้ฟันไร้รากฐานรองรับที่แข็งแรง สิ่งที่ตามมาก็คือฟันโยก ซึ่งเมื่อถึงตอนนั้นแล้วเพิ่งจะทำการรักษา หมอฟันก็จะรักษาโดยการถอนฟันซี่ดังกล่าวนั้นทิ้งเพื่อไม่ให้เป็นปัญหาลุกลามไปยังฟันซี่อื่น จะเห็นได้ว่าจากปัญหาที่ดูเหมือนเล็กเมื่อถูกทิ้งให้เป็นปัญหาเรื้อรังกลับใหญ่โตไม่ต่างจากโรคร้ายแรงชนิดอื่นเลย อย่าลืมว่าฟันแท้เมื่อถูกถอนทิ้งแล้วก็ต้องใส่ฟันปลอมเท่านั้น

ดังนั้น การป้องกันปัญหาโรค เหงือกอักเสบ ด้วยการแปรงฟันอย่างถูกวิธีและสม่ำเสมอ ใช้ไหมขัดฟันทำความสะอาดบริเวณซอกฟันเป็นประจำ จึงเป็นสิ่งที่เราควรตระหนักและให้ความสำคัญเป็นอันดับแรก แต่หากเกิดปัญหาชนิดที่ไม่อาจหลีกเลี่ยงได้แล้ว การรู้วิธีรักษาในเบื้องต้นเพื่อให้ไม่กลายเป็นปัญหาร้ายแรงจนถึงขึ้นต้องถอนฟันทิ้งก็เป็นสิ่งที่จำเป็นเช่นกัน

รักษาโรค เหงือกอักเสบ ด้วยสมุนไพร

การรักษาโรค เหงือกอักเสบ ด้วยวิธีการใช้สมุนไพรไทยอาจเป็นวิธีการที่หลายคนไม่เคยรู้มาก่อน ซึ่งความจริงแล้วเป็นวิธีที่ง่ายมากและไม่ยุ่งยากเลย โดยตามตำราแพทย์แผนไทยกล่าวว่า เพียงแค่นำเปลือกข่อย 4 บาท (60 กรัม) กานพลู 2 บาท (30 กรัม) เกลือทะเล 6 บาท (90 กรัม) การบูรพอสมควรมาต้มกับน้ำในปริมาณพอสมควร จากนั้นเคี่ยวให้เดือดนานประมาณ 10 – 15 นาที แล้วนำน้ำที่เหลือจากการเคี่ยวมาอมในเวลาเช้าทุกวันก็จะสามารถแก้โรคเหงือกอักเสบ หรือรำมะนาดได้ผลดีทีเดียว นอกจากนี้แล้วสมุนไพรชนิดอื่นๆ ที่สามารถรักษาโรครำมะนาดได้ผลเช่นกันก็ได้แก่ ผักคราดหัวแหวน แก้ว รากอัญชันบ้าน และใบช้าพลู

เมื่อทราบอย่างนี้แล้ว หากยังไม่อยากสูญเสียฟันแท้ไปก่อนวัยอันควรก็จะต้องดูแลรักษาสุขภาพภายในช่องปากกันตั้งแต่เนิ่นๆ ด้วยการแปรงฟันให้สะอาด หมั่นใส่ใจสังเกตอาการเกี่ยวกับช่องปากของตัวเอง ปวดนิดปวดหน่อยอย่าคิดว่าเดี๋ยวก็หายเองได้ เพราะความเจ็บปวดเล็กน้อยอาจเป็นแค่สัญญาณเตือนภัยถึงปัญหาใหญ่ที่จะตามมา อย่างเช่นโรค เหงือกอักเสบ ซึ่งหากเราใส่ใจมันมากพอปัญหาก็จะถูกคลี่คลายก่อนจะสายไป เพราะการดูแลหรือการป้องกันปัญหาสุขภาพภายในช่องปากสามารถทำได้ง่ายๆ ด้วยการใช้สมุนไพรไทย ที่นอกจากจะหาได้ไม่ยากแล้วก็ยังมีวิธีการใช้รักษาที่ไม่ยุ่งยากเลย

บทความโดย

พท.ว. ทยิดา ไทยถาวร

ผู้อำนวยการคลินิกการแพทย์แผนไทยวัดทินกรนิมิต